مردِ مصلوب...
احمد شاملو




مرد ِ مصلوب
ديگر بار به خود آمد.


درد




موجاموج از جريحه‌ي ِ دست و پاي‌اش به درون‌اش مي‌دويد


در حفره‌ي ِ يخ‌زده‌ي ِ قلب‌اش




در تصادمي عظيم




منفجر مي‌شد




و آذرخش ِ چشمک‌زن ِ گُدازه‌ي ِ ملتهب‌اش
ژرفاهاي ِ دور از دست‌رس ِ درک ِ او از لامتناهي‌ي ِ حيات‌اش را
روشن مي‌کرد.





ديگربار ناليد:
«ــ پدر، اي مهر ِ بي‌دريغ،
چنان که خود بدين رسالت‌ام برگزيدي چنين تنهاي‌ام به
خود وانهاده‌اي؟
مرا تاقت ِ اين درد نيست
آزادم کن آزادم کن، آزادم کن اي پدر!»


و درد ِ عُريان




تُندروار


در کهکشان ِ سنگين ِ تن‌اش




از آفاق تا آفاق




به نعره درآمد:




«ــ بي‌هوده مگوي!


دست من است آن




که سلطنت ِ مقدرت را




بر خاک
تثبيت
مي‌کند.





جاودانه‌گي‌ست اين




که به جسم ِ شکننده‌ي ِ تو مي‌خَلَد




تا نام‌ات اَبَدُالاباد
افسون ِ جادوئي‌ي ِ نسخ بر فسخ ِ اعتبار ِ زمين شود.





به جز اين‌ات راهي نيست:
به درد ِ جاودانه شدن تاب آر اي لحظه‌ي ِ ناچيز!»





□





و در آن دم در بازار ِ اورشليم
به راسته‌ي ِ ريس‌بافان پيچيد مرد ِ سرگشته.
لبان ِ تاريک‌اش بر هم فشرده بود و
چشمان ِ تلخ‌اش از نگاه تهي:
پنداري به اعماق ِ تاريک ِ درون ِ خويش مي‌نگريست.
در جان ِ خود تنها بود


پنداري




تنها




در جان ِ خود




به تنهائي‌ي ِ خويش مي‌گريست.





□





مرد ِ مصلوب
ديگربار
به خود آمد.
جسم‌اش سنگين‌تر از سنگيناي ِ زمين
بر مِسمار ِ جراحات ِ زنده‌ي ِ دستان‌اش آويخته بود:
«ــ سَبُک‌ام سبک‌سارم کن اي پدر!
به گذار ِ از اين گذرگاه ِ درد
ياري‌ام کن ياري‌ام کن ياري‌ام کن!»





و جاودانه‌گي
رنجيده خاطر و خوار


در کهکشان ِ بي‌مرز ِ درد ِ او




به شکايت




سر به کوه و اقيانوس کوفت نعره‌کشان
که: «ــ ياوه منال!
تو را در خود مي‌گُوارم من تا من شوي.
جاودانه شدن را به درد ِ جويده‌شدن تاب آر!»





□





و در آن هنگام
برابر ِ دکه‌ي ِ ريس‌فروش ِ يهودي
تاريک ايستاده بود مرد ِ تلخ، انبانچه‌ي ِ سي‌پاره‌ي ِ نقره در مُشت‌اش.
حلقه‌ي ِ ريسمان ِ از سبد بر داشته را مقاومت آزمود
و انبانچه‌ي ِ نفرت را
به دامن ِ مرد ِ يهودي پرتاب کرد.





□





مرد ِ مصلوب
از لُجِّه‌ي ِ سياه ِ بي‌خويشي برآمد ديگربار:
«ــ به ابديت مي‌پيوندم.
من آبستن ِ جاودانه‌گي‌ام، جاودانه‌گي آبستن ِ من.
فرزند و مادر ِ تواَمان‌ام من،
اَب و اِبن‌ام
مرا با شکوه ِ تسبيح و تعظيم از خاطر مي‌گذرانند
و چون خواهند نام‌ام به زبان آرند
زانوي ِ خاک‌ساري بر خاک مي‌گذارند:
El Cristo Rey! »
«Viva, Viva el Cristo Rey!





و درد




در جان ِ سايه




به تبسمي عميق شکوفيد.





□





مرد ِ تلخ که بر شاخه‌ي ِ خشک ِ انجيربُني وحشي نشسته بود سري
جنباند و با خود گفت:
«ــ چنين است آري.


مي‌بايست از لحظه




از آستانه‌ي ِ زمان




بگذرد




و به قلم‌رو ِ جاودانه‌گي قدم بگذارد.
زايش ِ دردناکي‌ست اما از آن گزير نيست.
بار ِ ايمان و وظيفه شانه مي‌شکند، مردانه باش!»





حلقه‌ي ِ تسليم را گردن نهاد و خود را
در فضا رها کرد.
با تبسمي.





□





سايه‌ي ِ مصلوب در دل گفت:





«ــ جسمي خُرد و خونين
در رواق ِ بلند ِ سلطنت ِ ابدي...
اينک، من‌ام اين!
شاه ِ شاهان!
حُکم ِ جاودانه‌ي ِ فسخ‌ام بر نسخ ِ اعتبار ِ زمين!»





درد و جاودانه‌گي به هم در نگريستند پيروزشاد
و دست در دست ِ يک‌ديگر نهادند
و شبح ِ مصلوب در تلخاي ِ سرد ِ دل‌اش انديشيد:





«ــ اما به نزديک ِ خويش چه‌ام من؟
ابديت ِ شرم‌ساري و سرافکنده‌گي!
روشنائي‌ي ِ مشکوک ِ من از فروغ ِ آن مرد ِ
اسخريوتي‌ست که دمي پيش
به سقوط ِ در فضاي ِ سياه ِ بي‌انتهاي ِ ملعنت گردن نهاد.
انساني برتر از آفريده‌گان ِ خويش
برتر از اَب و اِبن و روحُ‌القدس.
پيش از آن‌که جسم‌اش را فديه‌ي ِ من و خداوند ِ پدر کند
فروتنانه به فروشدن تن‌درداد
تا کَفِّه‌ي ِ خدائي‌ي ِ ما چنين بلند برآيد.


نور ِ ابديت ِ من




سربه‌زير




در سايه‌سار ِ گردن‌فراز ِ شهامت ِ او گام بر خواهد
داشت!»


با آهي تلخ




کوتاه و تلخ




سر ِ خارآذين ِ شبح بر سينه شکست و
«مسيحيت»
برآمد.





□





درد




کام‌ياب و سير




شتابان گذشت و


جاودانه‌گي




درمانده و حيران




سر به زير افکند.





زمين بر خود بلرزيد
توفان به عصيان زنجير برگسيخت


و خورشيد




از شرم‌ساري




چهره در دامن ِ تاريک ِ کسوف نهان کرد.





زير ِ خاک‌پُشته‌ي ِ خاموش
سوگ‌واران به زانو درآمدند


و جاودانه‌گي




سربند ِ سياه‌اش را بر ايشان گسترد.




۳۱ شهريور ِ ۱۳۶۵